Geçmişten günümüze köyden kente yapılan istikrarlı göçler nedeni ile aşırı derecede konut ihtiyacı doğmuştur. İlk önce tek göz evlerde bu ihtiyaç karşılanmış olup bu alanda yatma, oturma, pişirme, yemek yeme, konaklama gibi işlevlerin hepsi gerçekleştirilmiştir. Daha sonra ise ailenin büyümesine göre bu alanların yanına yeni odalar eklenmiş. Eklenen bu yeni odalar ile çeşitli plan tipleri ortaya çıkmıştır.



    Doğu Karadeniz yöresel mimarlığını oluşturan en önemli etkenler doğal, ekonomik ve sosyo-kültürel yapıdır. Doğal yapı kendini yerleşme biçiminde göstermektedir. Düz arazinin azlığı dağınık yerleşimi ortaya çıkarmıştır. Ekonomik yapı evin eklentilerinin ortaya çıkışında, sosyal yapı ise çeşitli etnik gruplara göre değişiklik gösteren plan tiplerinin oluşmasında etkili olmuştur. Engebeli arazi yapısı ulaşım olanaklarını kısıtlandığından yollar insan ölçülerine göre yapılabilmiştir. Araç ulaşımı bazı noktalarda hiç gerçekleşememektedir. Vadi kenarlarındaki yapılara ise köprüler ile ulaşılmaktadır.


        
     Doğu Karadeniz'de topraksız aile yoktur. Her ailenin en azından tüketimi kadar üretim yapacagı toprağı vardır. Üretilen gıda maddelerinin korunması, hayvan bakımının sağlanması için gereken yardımcı yapılar, konutların yanında yerini almıştır. Yetiştirilen ürünlerin farklı oluşu evden çok evin yanındaki eklentileri etkilememktedir.
   
      
     
        Deniz kıyısındaki yerleşkelerde gıda maddelerinin en önemlisi deniz ürünleri olduğundan çok az sayıda hayvan beslenir. Denizden uzak olan iç kısımlarda ise hayvancılık önem kazanır. Dolayısı ile hayvanların daha iyi beslenebilmesi için yaz aylarında yaylaya çıkılır. buralarda evler genellikle iki katlıdır. Alt katta hayvan barınağı üst katta ise yatma,pişirme, yemek yeme gibi eylemlerin gerçekleştiği bir kaç oda vardır. Tek katlı evlerde ise hayvan barınagı evin yanına eklenmiştir. Bu evlerde toğrağa gömülü kısım, süt hayvanlarının barındığı ahır bölümüdür. Bu katın üzeride ev sahiplerinin yaşama alanıdır. Yatak odaları ahır bölümünün üstüne inşa edilmiştir. Soğuk kış gecelerinde, süt hayvanlarının yaydığı ısıdan yararlanabilemk için böyle bir yöntem uygulanmıştır. 
      

      Trabzon'un batısındaki köy evlerinde yatak odaları Aşhane'ye açılırken, doğusundaki evlerde önce bir koridora sonra yatak odalarına açılır. Bu misafirlerin yatak odalarını görmelerini engellemek için yapılmış doğal bir tasarımdır. Rize ve Artvin sahil köylerinde ise, koridor büyük bir salona dönüştürülerek 'hayat' adını almıştır. Burası vadiyi görebilen aydınlık bir mekandır. Kışın soğuk havalarda evden çıkılmadığından tüm gün burada geçirilmektedir. Hayat bölümü soba ile ısıtıldığından, yatak odaları da bu bölümün etrafında olur ve sıcaklıktan yararlanırlar. Rize^nin Ardeşen ve Çamlıhemşin köylerinde yatak odaları üst katta düzenlenmiştir. Bu nedenle alt katta yaşam alanı bir haylı büyümüştür.


      
      Doğu Karadeniz kıyı kesimi evlerinin ana mekanı mutfaktır. Mutfak sadece yemek pişirme eylemini değil, yemek yeme, oturma, dinlenme, yıkanma ve bunun gibi işlevleri de karşılayabilen çok amaçlı bir mekandır. Aşhane de denilmektedir. Bazı örneklerde iç mekanlar toplamının yarısı kadar alana sahiptır. Evin yeri belirlenirken Aşhane, korunmuş yöne yerleştırılır. Aile bireylerinin ev içindeki yaşamlarının büyük bölümünü geçirdikleri mekandır. Odalarda, yıkama yerine, tuvalete bu mekandan ulaşılır. Ev girişi de buraya açılır. Aşhaneden hayat bölümüne geçilir ve bu bölümün karşısına gelen duvarda sürekli ateş yanan bir bölüm ayrılmıştır. Eğimli arazilerde, eğimin yükselen bölümünde aşhane, alçalan bölümünde ise hayat yer almaktadır.


      Tonya'daki evler hayatlı ev tipinin çekirdeği sayılabilir. Evin her iki yanında hayata geliniyor. Yatmak ve uyumak için kullanılan diğer iki oda hayata açılıyor. Hela dışarıdadır. Odalar tahta, hayat ise taş ile kaplıdır. Hayat evin araziye yerleşmesinde denize, vadiye ya da manzaraya açılan yönünde yer alır. Her iki yanında odalar bulunur. Bu odaların en büyüğü başodadır. Yani konuk ağırlanan odadır. Evlerın dağınık yerleşmesinden dolayı birbirine uzaktır ve bu sebeple misafirliler genellikle yatılı olmaktadır. Bundan dolayı sedir düzeni ile yatmaya olanak veren odalardır. Hayat'ın yanındaki odlardan manzaraya bakan oda köşk odadır.